Dünyanın önde gelen ateşleme ve araç elektroniği şirketi NGK SPARK PLUG, Orijinal Donanım ve Aftermarket Oksijen sensörlerinde en büyük küresel tedarikçidir. Kendi NTK Araç Elektroniği markası içinde motosiklet tutkunlarına, motosiklet uygulamaları için özel olarak tasarlanmış 70’e yakın oksijen sensörü parça numarasının yer aldığı ürün gamını sunmaktadır. Şimdi bu çok önemli ve bunun yanında çok kolay monte edilen ve çevre ile dost yani “yeşil” ve verimli çalışarak motorlara katkı yapmada rol oynayan bu komponentleri tanıyalım.
Oksijen sensörleri nedir?
Aynı zamanda “lambda sensörü” veya “O2 sensörü” olarak da bilinen oksijen sensörü sürekli olarak hava-yakıt karışımı oranını ölçerek katalitik konverter için ideal şartları sağlar. İçten yanmalı bir motor için en uygun hava yakıt karışımı 14,7 birim havaya 1 birim yakıtın olduğu orandır: Bu özgül hava-yakıt kombinasyonuna ‘lambda’ denir. Bu oran, gerçekte, otomatik olarak sağlanmaz, bu nedenle oksijen sensörleri önemli rol oynarlar.
Normal olarak bir motosiklette egzoz sistemine (katalitik konverterin önüne veya arkasına) koyulan bir oksijen sensörü egzoz sitemindeki oksijen yüzdesini ölçer ve bu bilgiyi motosikletin elektronik kontrol ünitesine (ECU) geri bildirir. Genellikle, hava-yakıt karışımı katalitik konverterin görevini yapması için ya çok zengin veya çok fakirdir. Eğer karışım çok zenginse, egzoz sisteminde yeterli miktarda oksijen yoktur. Tersine eğer karışım çok fakirse bu durumda sistemin içinde çok fazla oksijen vardır. Sonuçta her iki durumda da katalizörün verimli çalışması mümkün değildir. Bunu karşılamak için, oksijen sensörü bulguları ECU’ya iletir ve bu kontrol ünitesi de hava-yakıt karışımını mümkün olduğunca 14,7 oranını sağlayacak duruma ayarlar. Bu da daha verimli bir yanma sağlar, sadece emisyonları düşürerek çevreye yardımcı olmakla kalmaz, aynı zamanda yakıt tasarrufu ve daha az motor aşınmasıyla maliyetleri azaltarak fayda sağlar.
Arızanın nedenleri
Oksijen sensörü arızası için birçok sebep sayılabilir. Bir oksijen sensörü zaman içinde normal aşınması nedeniyle değiştirilmesi gerekebilir; fakat önlenebilir diğer etmenler bir sensörün asıl olarak planlandığı süreden daha önce değiştirilmesi ihtiyacına yol açabilir. Bir oksijen sensörünün yaygın olarak görülen arızası şunlarla temas ettiğinde meydana gelir:
- Yakıt katkıları: Oksijen sensörleri bazı durumlarda yakıtın içinde olan veya sürücü tarafından ayrı olarak ilave edilen yakıt katkılarıyla bozulabilir. Bu nedenle, yakıt katkılarının veya katkı içeren yakıtların kullanılmasından kaçınılması tavsiye edilebilir.
- Silikon: Silikonla temas sensörün gözenekli yüzeylerini kapatır. Bu da iyonların transferini engeller ve voltajın üretilmemesine yol açar. Sensör yüzeyine yağ ve motor gresinin girmesi silikon kirliliğinin yaygın görülen nedenleridir. Bu tip kirlenmeyi önlemenin garantili bir yolu ise oksijen sensörü gresi gibi silikon içermeyen ürünler kullanmaktır. Tüm NTK Araç Elektroniği sensörleri, buna ilave olarak, silikon kirlemesi olasılığını önleyecek, kapalı plastik ambalaj içinde satılırlar.
- Karbon depozitleri (birikimleri): Karbon depozitleri sensörün koruyucu kapağı ve sensör elemanı üzerinde görülebilir. Bu sensörün tembelleşmesine ve sonunda arızalanmasına neden olacaktır. Aşırı karbon depozitleri kaynağının belirlenmesi ihtiyaç vardır. Aksi halde yeni sensörde de aynı sorunlarla karşılaşılacaktır.
Kolay değiştirme
Kirlenme veya ürün ömrünün sona ermesi sebebiyle olursa olsun, yeni bir oksijen sensörünün montajı genellikle ihtiyaç duyulan bir bakım işlemidir. Sensörlerin çok önemli rol oynamalarına karşılık değiştirilmeleri çok kolay bir işlemdir. Eğer montajda diş tutması gibi sorunlar varsa bu işlem için genelde bir profesyonelden yardım alınması önerilmesine rağmen, bir sensör değiştirme işlemi genellikle sürücü tarafından yapılabilen bir işlemdir.
Motosikletinizin sensör için değiştirme zamanı geldiğinde beliren işaretleri içinde “check engine light / motor uyarı ışığı” gelmesi, yapılan kilometre başına yakıt sarfiyatının artması, iyi ateşleme yapmaması ve rölantide iyi çalışmaması anlamına gelir. Bir motosiklet tutkunu olan NGK SPARK PLUG EUROPE GmbH’da Aftermarket Marka İletişim Uzmanı Bayan Valerie Hoppe, benzer bir durumda, motosikletinin oksijen sensörünü göstererek bir arıza mesajı vermesi üzerine herhangi bir profesyonelin yardımını almadan oksijen sensörünü değiştirmişti.
“Sensörün bir profesyonel tarafından değiştirilme maliyeti ve güvendiğim tamir atölyesinin nispeten uzakta olması bu işlemi kendi kendime yapma kararımı vermemin nedenleriydi” demekte ve “uzman” olmamasına rağmen bu Valerie’nin değiştirme işini kendi yapması için cesaretini kırmadı. “125 cc’liğimi 16 yaşımdan beri kurcalamakta, ufak tefek tamirlerini yapmaktaydım, bu nedenle değiştirebileceğime inanıyordum” diye belirtiyor.
“İşlem çok hızlı ve kolay. Tüm yapmanız gereken tapayı açmak, sensörü gevşetip çıkarmak, yerine yeni sensörü takmak ve tapasını kapatmak, “vay canına” işte tamam, şimdi tekrar tam anlamıyla çalışan yeni bir sensörünüz var, diye gururla söylüyor. Emisyon ve motor performansı faydalarını ve bunun yanında değiştirme işleminin ne kadar basit olduğunu dikkate aldığınızda, oksijen sensörü kolay bir sürüş sağlamak için müthiş bir rol oynamakta.
